Werden wij overvallen door Corona? Hadden we een uitbraak zien aankomen? Op beide vragen is het antwoord ja. Bij grote crises hoor je wel heel vaak dat we het niet zagen aankomen. Dat gold ook voor de financiële crisis van 2008. Dat niemand die zag aankomen, dat is niet waar? Dat niemand deze crisis zag aankomen is ook niet waar. Gegeven de eerder beperkte uitbraken van Ebola, SARS en MERS voorspellen wetenschappers al jaren dat de kans op wat ons nu overkomt aanzienlijk is én dat we ons daarop moeten voorbereiden.

Als publiek figuur is het Bill Gates die al geruime tijd waarschuwt. Dat deed hij bijvoorbeeld in een TED-Talk uit 2015 en in dit videobericht. Hij voorspelt hoe vernietigend een uitbraak van een besmettelijk virus is voor de wereld(economie) maar ook vertelt hoe wij ons kunnen wapenen: investeren in een wereldwijd waarschuwings-, volg- en gezondheidssysteem, voorraden opbouwen en medische reservisten opleiden. Bill Gates heeft recht van spreken: de stichting die hij samen met zijn vrouw leidt houdt zich bezig met bestrijden van besmettelijke ziekten zoals polio, malaria en ebola. Ook heeft hij recent aangekondigd zeven laboratoria te gaan bouwen om in de nabije toekomst op grote schaal Corona-vaccins te kunnen produceren voor de verschillende varianten die nu ontwikkeld worden. Het risico dat slechts enkele, of misschien geen, van de laboratoria daadwerkelijk gaat produceren neemt hij bewust.

Ook vond ik het schokkend toen ik een Nederlandse viroloog hoorde zeggen dat wetenschappers na de SARS-crisis volop bezig waren specifieke Corona virusremmers te ontwikkelen maar dat de funding voor deze projecten snel na het uitwoeden van SARS werd ingetrokken. Het korte termijn belang ging voor het lange termijn belang.

Het spreekt voor zich dat de investeringen nodig voor het klaar zijn voor een Corona-uitbraak zeer omvangrijk waren en zijn. Maar als we nu zien hoe gigantisch de menselijke, sociale en economische schade is, dan zijn zulke grote investeringen zeer rendabel.

Wat leren we van de coronacrisis voor de klimaatcrisis?
De vergelijking met de klimaatcrisis ligt voor de hand. Talloze malen is becijferd wat de potentiele schade van klimaatverandering zal zijn, maar in heel gevallen prevaleert hier het korte termijn belang en zijn de investeringen nodig om die schade te beperken relatief beperkt. Ik hoop dat de wereld door de Corona-crisis wakker wordt geschud. Uiteraard zijn alle middelen en inspanningen nu gericht op het beheersen van de Corona uitbraak en het beperken van de sociale en economische schade. Leidt dit ook tot het besef dat je voorspelbare crisissen vóór moet zijn en daar nu op moet handelen? Ik hoop van wel. Als de Corona een moordenaar is dan is klimaatverandering een sluipmoordenaar die waarschijnlijk veel meer slachtoffers maakt.

Om die sluipmoordenaar te bestrijden is nodig dat de anti-wetenschappelijke houding van populistische leiders en opiniemakers wordt omgedraaid en de wetenschap de betekenis en status krijgt die het verdient niet door alarmistisch maar realistisch te zijn; dat op wereldniveau wordt geopereerd; dat we bereid moeten zijn nu heel veel te investeren om voor de komende generaties gigantisch verliezen te voorkomen.

Een aanpak op wereldschaal, dat zal nog wel even duren, maar wordt misschien wel versneld. Mijn oproep: laten we de energietransitie in ons land niet vertragen, maar juist versnellen. Laat iedereen zich hiermee bezighoudt doorgaan met het ontwikkelen en uitvoeren van transitieplannen. Laten we optimaal gebruik maken van hulpmiddelen als videobellen.

Wij spannen ons tot het uiterste in om een relevante bijdrage te blijven leveren aan de energietransitie.

Reacties of vragen? Contact me via p.vlek@fakton.com
Als expert director is Peter verantwoordelijk voor het verzamelen, ordenen, evalueren en ontsluiten van kennis via systemen en via mensen. Daarbij gaat het niet alleen om data, maar ook om achtergronden, duidingen, visies, theoretische kennis, argumentaties en methodische aanpak.

Peter Vlek – Fakton Energy